Dernek her mezhepten müşterilerinin olduğunu savunuyor ancak çok sayıda kişi destek alanların büyük çoğunluğunun Şii olduğuna ve bu yardımların politik amaç taşıdığına inanıyor.
Independent Türkçe’nin haberine göre, Hizbullah ekonomik krizden mustarip Lübnan’da kendisine bağlı Karz-ı Hasen adlı finans kurumu üzerinden halka kredi olarak faizsiz dolar dağıtıyor. Kamu borcunun 90 milyar doları aştığı Lübnan, 1975-1990 dönemindeki iç savaştan bu yana en büyük ekonomik krizlerden birini yaşıyor. İşsizliğin yüzde 35 ve yoksulluğun yüzde 50’nin üzerinde olduğu ülke, Ağustos 2020’de Beyrut Limanı’nda meydana gelen büyük patlamayla daha da zor duruma düşerken, yerel para birimi değer kaybettikçe insanların döviz ve likidite bulması da zorlaşıyor.
Ticari bankalarda mevduat sahipleri saatlerce sıra bekliyor ve dolar tasarruflarına erişmek için yöneticilerle boşuna mücadele ediyor. Dahası, çoğu bankanın kredi vermeyi bıraktığı biliniyor. Diğer yandan devletin ve finans kurumlarının başarısız olduğu noktada bu boşluğu doldurduğu belirtilen Hizbullah, bazı Lübnanlılara “cankurtaran halatı” uzatıyor.
Karz-ı Hasen’e başvuran insanlar, dolar cinsinden küçük, faizsiz krediler çekerek okul ücretlerini ödeyebiliyor, evlilik masraflarını karşılayabiliyor, ikinci el araba satın alabiliyor ya da küçük bir işletme kurabiliyor. Lübnanlılar bu kurumda kendileri için tasarruf hesapları da açabiliyor. Resmi olarak kâr amacı gütmeyen bir yardım kurumu olan dernek, Hizbullah’ın ülkede Şii nüfus arasındaki desteğini sağlamlaştırmasını sağlayan araçlardan biri olarak görülüyor.
“Kendi personeline dolarla ödeme yapıyor”
Hizbullah’ın yoksulluğun arttığı Lübnan’da vatandaşlara düşük maliyetli okullar ve hastaneler sağladığı, maddi durumu olmayan kişilere de yakacak imkanı sunduğu belirtiliyor. Çatısı altındaki savaşçılarına ve çalışanlarına Amerikan Doları üzerinden ödeme yapmaya devam eden Hizbullah’ın diğer herkesin maaşlarınıysa, krizde yaklaşık yüzde 80 değer kaybeden Lübnan Poundu’yla ödediği ifade ediliyor. ABD Hazine Bakanlığı’nın 2007’den bu yana uyguladığı yaptırımlara rağmen Karz-ı Hasen’in müşterilerinde kayda değer bir artış yaşanıyor.
Kurumun sözcüsü Betül Tahini, AP’ye verdiği röportajda, “Halkın bankacılık sektörüne duyduğu güven kaybı, insanları farklı yerler bulmaya zorladı” diyor. Kredilerin çok fazla artmamasına rağmen mevduat sayısının 2019 ve önceki yıllara göre çok daha yüksek olduğunu söyleyen Tahini, kesin rakamların ne olduğunuysa paylaşmıyor.
Müşteriler arasında mezhep ayrımı var mı?
Hizbullah lideri Hasan Nasrallah kısa süre önce yaptığı bir konuşmada, şu anda yaklaşık 300 bin kişinin kredi konusunda derneklerinden istifade ettiğini söylemişti. Diğer yandan dernek kendi müşterilerinin ülkenin farklı mezheplerinden vatandaşlar olduğunu iddia etse de birçok kişi kurumdan istifade edenlerin büyük çoğunluğunun Şii olduğuna inanıyor.
Lübnanlı ekonomist Roy Badaro, derneğin Hizbullah’a bağlı, devlet içinde devletin bir parçası olduğunu ve “faaliyetlerini Hizbullah tarafından idare edilen okullar ve hastaneler gibi mikrofinans yoluyla bitirmenin kılık değiştirmiş bir yolu” olduğunu savunuyor. Badaro bu faaliyetlerdeki amacın, “ekonomik krizin yoksul Şiiler arasındaki etkisini azaltmak olduğunu” belirtiyor.